Ο κύριος Ρίχτερ, οι 19 ακαδημαϊκοί και η αναθεώρηση της ιστορίας στη Γερμανία

22.12.2015

Εξισώνοντας το θύτη με τα θύματα

Γράφει ο Χρήστος Τσαντής

Ο πίνακας του Βλαχάκη



Το γνωστό πίνακα του Πέτρου Βλαχάκη για τη Μάχη της Κρήτης επικαλείται ο κ. Ρίχτερ στο βιβλίο του για να υποστηρίξει τον ισχυρισμό του περί «βρώμικης και κτηνώδους» αντίστασης από την πλευρά των Κρητικών. Μιλά ακόμα για την «ιπποτική και δίκαιη» κατάκτηση της Κρήτης από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής. Η δίωξή του και η δίκη που διεξάγεται αυτή την περίοδο προφανώς και δεν απαντάει στην επιχείρηση αναθεώρησης της ιστορίας, την οποία μεθοδικά προωθεί η Γερμανία.

Η αντιπαράθεση στο πεδίο της ιστορικής έρευνας και των ιδεών γίνεται με επιχειρήματα και όχι με διώξεις. Αυτό όμως απέχει πολύ από το να επιβραβεύουμε τα ανυπόστατα ψεύδη ή τη διαστροφή της ιστορίας και να αποδίδουμε τιμές σαν πολιτεία ή σαν πανεπιστημιακά ιδρύματα σε πλαστογράφους της ιστορίας. Γύρω από αυτό το ζήτημα όμως προκύπτουν και κάποια ακόμα σοβαρά θέματα.

Για να πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Τί απεικονίζει ο συγκεκριμένος πίνακας του Πέτρου Βλαχάκη; Ο ζωγράφος, επιζών της ναζιστικής θηριωδίας, κατέγραψε αυτό ακριβώς που είδαν τα μάτια του. Ο ναζί φαντάρος, μέλος της στρατιάς των εισβολέων μόλις έχει σκοτώσει τον Μανώλη Θεοδωράκη που πάλευε να υπερασπιστεί με πέτρες και λιανοτούφεκα την ζωή της οικογένειάς του και τη λευτεριά του. Ο άνδρας που σηκώνει την πέτρα, γείτονας του θύματος, θα έπρεπε κατά τον κύριο Ρίχτερ να πει στους εισβολείς: «Περάστε! Τί θα πάρετε;» Μόνο που οι ναζί δεν ήρθαν για… τουρισμό στην Κρήτη.

Ο ερευνητής κύριος Ρίχτερ δεν κατάφερε να βρει φαίνεται τις ιστορικές πηγές έτσι ώστε να ενημερωθεί για την ιστορία του πίνακα του Βλαχάκη.
19 τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών για την υπόθεση της ποινικής δίωξης του Ρίχτερ

Οι 19 ακαδημαϊκοί δημοσίευσαν κείμενο τους  στην εφημερίδα «Καθημερινή» την Κυριακή 20/12/2015. Όμως δεν μένουν απλά στο θέμα της δίωξης του Ρίχτερ. Θα περίμενε κανείς ότι τα τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών θα γνώριζαν για την ιστορία του πίνακα του Βλαχάκη. Θα περίμενε κανείς να γνωρίζουν ότι στη Γερμανία επιχειρείται, ειδικά μετά από την ενοποίησή της, μια έντονη προσπάθεια αναθεώρησης της ιστορίας.

Γράφουν στο κείμενό τους ότι: «Ο Ρίχτερ, συγγραφέας του βιβλίου «Η Μάχη της Κρήτης», διαπιστώνει ως πόρισμα της ιστορικής του έρευνας τέλεση και από την πλευρά αντιστασιακών Κρητών (απρόσωπα) πράξεων που παραβιάζουν το δίκαιο του πολέμου, όπως θανάτωση συλλαμβανόμενων αιχμαλώτων, σφαγιασμό τραυματιών, ατιμασμός νεκρών κλπ. Οι πράξεις αυτές αν τελέσθηκαν, παραβιάζουν ασφαλώς διεθνείς συνθήκες που επιβάλουν μεταχείριση των αιχμαλώτων (δηλαδή εξουδετερωμένων και άρα ακίνδυνων αντιπάλων) ως υποκείμενα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το πως μεταχειρίζεται τους αιχμαλώτους ο αντίπαλός τους είναι, άλλωστε, θέμα όχι μόνο του διεθνούς δικαίου αλλά και της ηθικής».



Μόνο που στην Κρήτη δεν συγκρούστηκαν κάποιοι «αντίπαλοι» στρατοί. Από τη μια μεριά ήταν οι εμπειροπόλεμες στρατιές των ναζί και από την άλλη άμαχος πληθυσμός και λίγα στρατεύματα. Οι αλεξιπτωτιστές ήταν πάνοπλοι και οι Κρητικοί ουσιαστικά άοπλοι. Από τη μία πλευρά ο ουρανός γέμιζε με γερά εξοπλισμένους φανατισμένους δολοφόνους έτοιμους να σφάξουν και να κάψουν, με τα πιο σύγχρονα πολεμικά μέσα, ενώ από την άλλη βρίσκονταν οι υπερασπιστές της γης τους, άντρες, γέροι, γυναίκες και παιδιά, με πέτρες και με τσουγκράνες ή στην καλύτερη περίπτωση με πεπαλαιωμένο εξοπλισμό.

Παρόλα αυτά έχουν καταγραφεί δεκάδες περιστατικά στην ιστορική έρευνα όπου οι Κρητικοί περιέθαλψαν ναζί τραυματίες που ήταν ανήμποροι για μάχη λόγω τραυματισμού τους, σε αντίθεση με τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής που έσφαζαν γυναικόπαιδα, άρρωστους, ηλικιωμένους και αιχμαλώτους. Εξολόθρευαν ολόκληρα χωριά παραβιάζοντας κάθε έννοια δικαίου, σκοτώνοντας τα ζωντανά και κλέβοντας τη σοδειά σαν κοινοί ληστές.



Αυτά δεν τα ξέρουν οι 19 ακαδημαϊκοί; Δεν έχουν ακούσει τα ονόματα των χωριών που βίωσαν τη φρίκη του φασισμού; Δεν ξέρουν τίποτα για τους βιασμούς, τις ομαδικές εκτελέσεις, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τους θαλάμους αερίων, για τους νεκρούς από την πείνα και τον αργό θάνατο στον οποίο καταδίκασε το λαό μας το Τρίτο Ράιχ; Δεν ξέρουν την ιστορική έρευνα που κατέθεσε με το πέρας του πολέμου η επιτροπή διερεύνησης με τον Νίκο Καζαντζάκη;

Μα τα επιχειρήματα του Ρίχτερ δεν είναι καινούργια. Με τα ίδια ακριβώς λόγια «εγκαλούσαν» τους Κρητικούς οι συνεργάτες των ναζί, θορυβημένοι από την παλλαϊκή αντίσταση των κατοίκων του νησιού. Ο διορισμένος από τις κατοχικές αρχές πρωθυπουργός Γ. Τσολάκογλου έγραφε σε διάγγελμά του. «Πληροφορήθηκα», λέει ο συνεργάτης των ναζί στις 29 Μαΐου του 1941, «ότι η συμπεριφορά σας προς τους Γερμανούς αιχμαλώτους (!!) δεν είναι η αρμόζουσα προς τη διεθνή νομιμότητα και τον πολιτισμό μας (!!)… Επειδή δε εσείς έχετε ανεπτυγμένο το αίσθημα της φιλοξενίας (!!) πρέπει να το επιδείξετε εις τους ανδρείους αντιπάλους, με όλη σας την καρδιά. Συμπεριφερθείτε ευγενώς».



Συμψηφισμός και σχετικοποίηση

Είναι γνωστό ότι στη Γερμανία υπάρχει διαμάχη για το σκοτεινό της παρελθόν. Η περίφημη αποναζιστικοποίηση δεν προχώρησε σε βάθος και με εξαίρεση κάποιες από τις κορυφές τις ναζιστικής ιεραρχίας αλλά και αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους για τον φύρερ στα πεδία των μαχών, ο βασικός πυρήνας της ναζιστικής κρατικής μηχανής έμεινε άθικτος. Αρκετά χρόνια μετά, το καλοκαίρι του 1986 ο Ερνστ Νόλτε δημοσίευσε ένα άρθρο στην εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine Zeitung». Εκεί θα βρούμε τα σπέρματα της νέας ιστορικής οπτικής. Συμψηφισμός εγκλημάτων για να αντισταθμιστεί η ναζιστική φρίκη.

μαθητές ζωγραφίζουν για τη μάχη της ΚρήτηςΟ Νόλτε αθώωνε ουσιαστικά τους ναζί για τις γενοκτονίες και τα φρικιαστικά εγκλήματα, καθώς παρουσίαζε αυτές τις πρακτικές της Γερμανίας ως… άμυνα ενάντια στην ΕΣΣΔ, λες και δεν ήταν η ναζιστική Γερμανία με την επεκτατική της πολιτική που προκάλεσε τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Είναι καιρός να σταματήσουμε να επαναλαμβάνουμε τις συζητήσεις περί ενοχής των Γερμανών, τουλάχιστον γιατί αυτό αποτελεί συνέχεια του τρόπου σκέψης των ναζί, που είχαν πείσει τον εαυτό τους για την ενοχή των Εβραίων», έγραφε σε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα.

Κάπως έτσι προέκυψαν οι συνδέσεις διαφόρων γενοκτονιών και η σχετικοποίησή τους έτσι που να μειώνεται το ιστορικό φορτίο της καταστροφής που προξένησε το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας. Μόνο που ο ναζισμός ήταν το μόνο πολιτικό ρεύμα που έχει θέση αρχής την γενοκτονία και την εξολόθρευση των πολιτικών του αντιπάλων. Είναι το μόνο καθεστώς που έχει ως θέση του την γενοκτονία των «φυλετικά κατώτερων λαών», θέσεις τις οποίες και εφάρμοσε σε μαζική κλίμακα.

«Αντί να αποκλείσουν το Τρίτο Ράιχ από το ιστορικό συνεχές, οι συντηρητικοί εκπρόσωποι του επαγγέλματός μας τείνουν προς τον συμψηφισμό και τη σχετικοποίηση», γράφει πολύ σωστά ο ιστορικός Χανς Μόμσεν.

Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν έφτασαν να προβάλουν και να βάζουν στην ίδια μοίρα την άμυνα του Ρώσικου λαού, την άμυνα του Ελληνικού λαού και της Κρήτης, για να αντισταθμίσουν τα ναζιστικά εγκλήματα.



Η ενοποιημένη Γερμανία ξαναγράφει την ιστορία



Στη μεταπολεμική Γερμανία η κυρίαρχη αφήγηση της ιστορίας φόρτωνε τις ευθύνες της ναζιστικής φρίκης στον Χίτλερ και στο ηγετικό επιτελείο του ναζιστικού κόμματος. Πρόεδροι της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας σαν τον Βίλλυ Μπραντ γονάτιζαν μπροστά στο μνημείο του γκέτο της Βαρσοβίας. Το Άουσβιτς και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μετατρέπονταν σε μουσεία της μνήμης.

Αργότερα όμως τα πράγματα άλλαξαν. Το συντηρητικό ρεύμα που πέρασε από την οικονομία και την πολιτική, έπληξε και την ιστορική έρευνα. Έτσι αρκετοί επεδίωξαν τον συμψηφισμό και τη σχετικοποίηση στην οποία αναφερθήκαμε και προηγουμένως. Η αναθεώρηση της ιστορίας ακολούθησε τις αλλαγές στο επίσημο δόγμα της Γερμανικής εξωτερικής πολιτικής ως συνέπεια της ενίσχυσης της θέσης της στο διεθνές περιβάλλον μετά από την ενσωμάτωση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Παρόλα αυτά αναπτύχθηκαν ισχυρές αντιστάσεις μέσα στη γερμανική επιστημονική κοινότητα, όπως του ιστορικού Ντάνιελ Γκόλντχαγκεν, που υπενθυμίζει στους Γερμανούς ότι οι σφαγές στο Ανατολικό Μέτωπο, οι σφαγές στην Ελλάδα, στην Πολωνία και αλλού, η προετοιμασία και η εκτέλεση του Ολοκαυτώματος, η λειτουργία των στρατοπέδων συγκέντρωσης κοντά σε κατοικημένους τόπους όπου μπορούσε κανείς να μυρίσει τις ανθρώπινες σάρκες που καίγονταν στα κρεματόρια, δεν ήταν έργο μεμονωμένων φονιάδων ή κάποιων διεστραμμένων αξιωματικών των ες-ες αλλά προϋπέθεταν τη συνεργασία μεγάλων τμημάτων του στρατού, της Βέρμαχτ, αλλά και τμημάτων του πληθυσμού. Αλλά όλα αυτά αποτελούν την αρχή ενός καινούργιου άρθρου. Μέχρι τότε θα είχε ενδιαφέρον το άνοιγμα της συζήτησης για την λήθη της ιστορίας και στην Ελλάδα, για την ενίσχυση της ιστορικής μνήμης με σκοπό την αποδυνάμωση της φασιστικής ιδεολογίας που ενισχύεται και που κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις θα μπορούσε να κυλίσει τον τροχό της ιστορία και πάλι προς τη βαρβαρότητα και το σκοταδισμό.

Χρήστος Τσαντής





http://christostsantis.com/