«Η τρύπα του Νιζάμη» στο Λατζιμά Ρεθυμνου– Μια ιστορία έρχεται στο φως με αφορμή την πρόσφατη λαθρανασκαφή

11.11.2013



Δεν είναι λίγοι αυτοί που στην πάροδο των χρόνων έχουν ψάξει και συνεχίζουν να ψάχνουν για θησαυρούς που αποδείχτηκαν άνθρακες ή …πολύ βαθιά κρυμμένοι.



Οι λαϊκοί θρύλοι που ξεκινούν από μια αλήθεια που παίρνει μυθικές διαστάσεις είναι πολλοί.

Με αφορμή την πρόσφατη υπόθεση λαθρανασκαφής στην περιοχή του Λατζιμά, που οδήγησε στη σύλληψη ενός 56χρονου ο οποίος αφού οδηγήθηκε στον εισαγγελέα για παράβαση του νόμου περί αρχαιοτήτων αφέθηκε ελεύθερος μέχρι να προκύψουν ασφαλή συμπεράσματα από την έρευνα των αρχαιολόγων, φέρνουμε σήμερα στο φώς στοιχεία που δείχνουν ότι στη συγκεκριμένη περιοχή θρυλείται ότι υπάρχει θαμμένος θησαυρός και μάλιστα υπάρχουν σχετικά δημοσιεύματα στον τύπο τουλάχιστον από το 1960.

Αφού ακόμα καλύπτει πέπλο μυστηρίου την υπόθεση της παράνομης ανασκαφής, μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι «αρχαιολόγοι» της υπόθεσης ενδεχομένως να αναζητούσαν αυτόν το θησαυρό.

Οι συνεργάτες μας Γιώργος Εκκεκάκης και Γιάννης Παπιομύτογλου, μας θύμισαν την ιστορία αντλώντας πληροφορίες από το αρχείο τους και συγκεκριμένα, δημοσιεύματα της Κρητικής Επιθεώρησης τη δεκαετία 1960 και 1980.

Σύμφωνα λοιπόν με την ιστορία, ένας Νιζάμης (τούρκος στρατιώτης) που υπηρετούσε στη Φρουρά του Κούλε στο Λατζιμά, άγνωστο ποια ακριβώς χρονολογία, ήρθε αντιμέτωπος με ένα μεγάλο θησαυρό όταν προσπαθώντας να πιάσει ένα…ρίφι, είδε μια τρύπα στο έδαφος που μόλις χωρούσε έναν άνθρωπο και μπαίνοντας μέσα είδε το θησαυρό. Κράτησε μυστική την ανακάλυψη και λίγο μετά έφυγε και ο ίδιος και οι ομόφυλοί του από την Κρήτη. Όταν ήρθε το 1910 στην Κρήτη ξανά, ως πολίτης πια, είπε στις τοπικές αρχές για την ανακάλυψή του, οι οποίες έκαναν έρευνα αλλά δεν εντόπισαν τίποτα. Δεν ήταν μόνο οι αρχές όμως. Το μυστικό διαδόθηκε γρήγορα και πολλοί ήταν οι ρεθυμνιώτες που έπιασαν τα φτυάρια και άρχισαν να ψάχνουν, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Το γεγονός έγινε θρύλος. «Η τρύπα του Νιζάμη» όπως ήταν γνωστή στους ρεθυμνιώτες και κανείς ποτέ δεν βρήκε το θησαυρό.

Έγραφε ο Μαρ. Γαλανάκης στην Κρητική Επιθεώρηση στις 21/2/1962:
«Οι ρεθεμνιώτες στο άκουσμα του γεγονότος εστράφηκαν… προς ανατολάς. Ομαδική έξοδος των ρεθεμνιωτών παρατηρήθηκε τότε με κατεύθυνσι το Λατζιμά. Μάταιοι οι κόποι. Άκαρπες οι έρευνες. Άδικα τα έξοδα. Γιατί παρόλες τις προσπάθειες τίποτε δεν μπόρεσαν να βρουν. Ο Νιζάμης έπαθε αμνησία. Δεν θυμώταν ή δεν ήθελε να θυμηθεί το μέρος που βρήκε την τρύπα. Ποιος μπορεί να ξέρει τη σκέψι του; Έτσι οι έρευνες ετελείωσαν, ο Νιζάμης έφυγε και οι ρεθυμνιώτες είχαν θέμα για συζήτησι πολύ καιρό. Από στόμα σε στόμα η «τρύπα του Νιζάμη» όπως ονομάστηκε έγινε θρύλος. Άλλοι ωμιλούσαν για ένα υπόγειο μουσείο γεμάτο γλυπτά έργα τέχνης, άλλοι για ένα ναό - κατακόμβα που είχε εικόνες αγίων έξοχης τέχνης και τεχνοτροπίας. Αυτοί μάλιστα αποδίδανε τη λήθη του Νιζάμη σ’ αυτό τούτο το περιεχόμενο και ισχυρίζονταν ότι ήταν εσκεμμένη λόγω της διαφορετικής του πίστης».

Είκοσι περίπου χρόνια μετά έρχεται ο Κώστας Ξεξάκης, τότε πρόεδρος της ΙΛΕΡ, να αποκαλύψει με άρθρο του στην Κρητική Επιθεώρηση ότι ο Νιζάμης ανακάλυψε ένα «Πατριωτικό, εθνικό και χριστιανικό μυστικό». Έγραφε το 1981 στην Κ.Ε: «Ήταν αλήθεια και πραγματικότητα ότι ο Νιζάμης είχε δει ένα θησαυρό από χρυσάφι, ασήμι και διαμάντια στον πάτο μιας τρύπας. Σε λίγους και με προσοχή και φύλαξη ήταν γνωστό το μυστικό και μόνο μετά την απελευθέρωση της Κρήτης το έμαθαν και κάμποσοι άλλοι. Έτσι έφτασε και στα αυτιά μου από τον πατέρα μου.
Ήταν συνηθισμένη πρόνοια στις κρητικές επαναστάσεις οι χριστιανοί να κρύβουν σε μυστικό κρυψώνα τα ιερά σκεύη και αφιερώματα των εκκλησιών. Καντήλια, κηροπήγια, επίχρυσα και αδαμαντοκόλλητα ευαγγέλια(…) Οι κάτοικοι των χωριών Αγγελιανά και Μετόχια είχαν κρυψώνα για αυτά τα αντικείμενα έναν τάφκο στο Λατζιμά. Αλλά που ακριβώς βρισκόταν αυτός ο κρυψώνας δεν ήξεραν παρά ελάχιστοι προύχοντες και ασφαλώς ο παπάς του χωριού. Και ήσαν ορκισμένοι να μην αποκαλύψουν ποτέ αυτή την σωτήρια κρύπτη. Ήταν πατριωτικό μυστικό(…)
Μόνο μετά την Ένωση τη Κρήτης με το Ελληνικό βασίλειο το «μυστικό» μαθεύτηκε από πολλούς άλλους. Οι θησαυροί που είδε ο Τούρκος ήταν τα ιερά σκεύη που είχαν κρυμμένα οι Αγγελιανομετοχιανοί».

Και καταλήγει ο συγγραφέας του άρθρου: «Εκείνο το άτιμο το ρίφι κόντεψε να προκαλέσει μεγάλη ζημιά». Προφανώς σύμφωνα με την ιστορία, ο νιζάμης όταν γύρισε με σκοπό να πάρει τον θησαυρό οι χωριανοί είχαν ήδη βγάλει από την κρυψώνα τα αντικείμενα που είχαν κρύψει.

Πάντως όπως έγραφε ο Κ. Ξεξάκης, οι ρεθυμνιώτες που έψαξαν για τον θησαυρό μετά από προτροπή του νιζάμη το 1910 και δεν τον βρήκαν θεώρησαν ότι ρεζιλεύτηκαν. Ένα «ρεζίλεμα» που «επισημοποιήθηκε» στο επόμενο καρναβάλι, όπου ένα τετράτροχο κάρο αναπαριστούσε τις έρευνες για τον θησαυρό.

Γεγονός είναι ότι στην περιοχή υπάρχουν δυο σπήλαια αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, τα οποία είναι σφραγισμένα από την αρχαιολογική υπηρεσία. Αυτό δείχνει ότι στην περιοχή υπάρχει ενδιαφέρον αρχαιολογικό αλλά μάλλον όχι ο θησαυρός που κάποιοι ονειρεύονται.

Όλα τα υπόλοιπα είναι τροφή για σκέψη και …φαντασία.

ΧΑΡΑ ΒΗΛΑΡΑ

http://www.goodnet.gr/