Γερμανικές αποζημιώσεις και κατοχικό δάνειο

01.04.2015



του Σταύρου Βουρβαχάκη

Τον Οκτώβριο του 1940, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να μπει στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με την απρόκλητη εισβολή των στρατευμάτων του Μουσολίνι στην Ήπειρο. Ο Χίτλερ, για να σώσει τον Μουσολίνι από μία ταπεινωτική ήττα, εισέβαλε στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941. Η Ελλάδα λεηλατήθηκε και ερειπώθηκε από τους Γερμανούς όσο καμία άλλη χώρα κάτω από την κατοχή τους. Σύμφωνα με τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, τουλάχιστον 300.000 Έλληνες πέθαναν από την πείνα-άμεσο αποτέλεσμα της Γερμανικής λεηλασίας. Ο Μουσολίνι παραπονέθηκε στον υπουργό του των Εξωτερικών, Κόμη Τσιάνο, «Οι Γερμανοί έχουν αρπάξει από τους Έλληνες ακόμη και τα κορδόνια των παπουτσιών τους».

Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι οι «γερμανικές αποζημιώσεις» αφορούν τρεις ξεχωριστές ενότητες.

-Το κατοχικό δάνειο.
-Τις επανορθώσεις υπέρ του ελληνικού δημοσίου για καταστροφές υποδομών.
-Τις αποζημιώσεις υπέρ των θυμάτων που αφορούν αγωγές συγγενών κυρίως από τα ολοκαυτώματα, όπως του Δίστομου κατά του γερμανικού κράτους.

Η Ελλάδα δεν έλαβε ποτέ αποζημιώσεις, ούτε για το κατοχικό δάνειο, ούτε για τα δεινά που υπέστη κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής.

Η Γερμανία και η Ιταλία επέβαλαν στην Ελλάδα όχι μόνο υπέρογκες δαπάνες κατοχής, αλλά και ένα αναγκαστικό δάνειο (κατοχικό δάνειο) ύψους 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ο ίδιος ο Χίτλερ είχε αναγνωρίσει την υποχρέωση της Γερμανίας να πληρώσει αυτό το χρέος και είχε δώσει οδηγίες να αρχίσει η διαδικασία πληρωμής του. Μετά το τέλος του πολέμου, η Συνδιάσκεψη των Παρισίων επιδίκασε στην Ελλάδα 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια για πολεμικές επανορθώσεις έναντι της Ελληνικής απαίτησης 14,00 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η Ιταλία πλήρωσε στην Ελλάδα το μερίδιό της από το κατοχικό δάνειο. Η Ιταλία και η Βουλγαρία πλήρωσαν πολεμικές επανορθώσεις στην Ελλάδα, και η Γερμανία πλήρωσε πολεμικές επανορθώσεις στην Πολωνία το 1956 και στην Γιουγκοσλαβία το 1971. Η Ελλάδα απαίτησε από την Γερμανία την πληρωμή του κατοχικού δανείου το 1945, 1946, 1947, 1964, 1965, 1966, 1974, 1987, και το 1995.

Παρά ταύτα, η Γερμανία αρνείται συστηματικά να πληρώσει στην Ελλάδα τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από το κατοχικό δάνειο και τις πολεμικές επανορθώσεις. Το 1964, ο Γερμανός Καγκελάριος Erhard υποσχέθηκε την πληρωμή του δανείου μετά την ενοποίηση της Γερμανίας, που πραγματοποιήθηκε το 1990.

Ενδεικτικό της σημερινής αξίας των γερμανικών υποχρεώσεων προς στην Ελλάδα είναι το ακόλουθο: εάν χρησιμοποιηθεί σαν τόκος ο μέσος τόκος των Κρατικών Ομολόγων των ΗΠΑ από το 1944 μέχρι το 2010, που είναι περίπου 6%, η σημερινή αξία του κατοχικού δανείου ανέρχεται στα 163,8 δισεκατομμύρια δολάρια και αυτή των πολεμικών επανορθώσεων στα 332 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι Γερμανοί δεν άρπαξαν από τους Έλληνες μόνο «ακόμη και τα κορδόνια των παπουτσιών τους».

Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Ελλάδα έχασε 13% του πληθυσμού της. Ένα μέρος αυτού του πληθυσμού χάθηκε στη μάχη, αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό χάθηκε από την πείνα και τα εγκλήματα πολέμου των Γερμανών.

Οι Γερμανοί δολοφόνησαν τους κατοίκους 89 Ελληνικών πόλεων και χωριών, έκαψαν περισσότερα από 1.700 χωριά και εκτέλεσαν πολλούς από τους κατοίκους αυτών των χωριών. Μετέτρεψαν τη χώρα σε ερείπια, και λεηλάτησαν τους αρχαιολογικούς της θησαυρούς.

Μέχρι τώρα καμία ελληνική κυβέρνηση δεν ασχολήθηκε σοβαρά και πειστικά με το θέμα. Το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων και του κατοχικού δανείου παραμένει «αγκάθι» στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας και Γερμανίας. Διμερείς σχέσεις που έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα και από τον κυρίαρχο ρόλο του Βερολίνου στο ελληνικό πρόβλημα χρέους, γεγονός που δυσχεραίνει περαιτέρω την όποια προσπάθεια.

Με την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να διεκδικήσει η Ελλάδα τις γερμανικές αποζημιώσεις, είναι η πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια που η γερμανική κυβέρνηση περνάει σε θέση άμυνας απέναντι στην Ελλάδα.

Ζητούμε από την γερμανική κυβέρνηση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς την Ελλάδα, που εκκρεμούν για πολλές δεκαετίες, πληρώνοντας το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο, και πολεμικές επανορθώσεις ανάλογες των υλικών ζημιών, των εγκλημάτων και των λεηλασιών που διέπραξε η πολεμική μηχανή των Γερμανών.

Την ίδια ώρα, ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα το μέγα θέμα του ανεξόφλητου αναγκαστικού Κατοχικού Δανείου της χώρας μας προς τη Γερμανία και των γερμανικών επανορθώσεων για τις κατοχικές καταστροφές στη χώρα μας, αφού η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα, η οποία δεν έχει λάβει ως αποζημίωση ούτε ένα ευρώ.

Η γερμανική κυβέρνηση με τον πιο προκλητικό τρόπο και διά στόματος του υπουργού Οικονομικών της κ. Σόιμπλε, δεν δείχνει καμία διάθεση συνεργασίας, αποκλείοντας κατηγορηματικά κάθε προοπτική διεκδίκησης.

Η προσπάθεια της Ελλάδας δεν είναι καθόλου εύκολη, ενώ οι σύμμαχοί της είναι ελάχιστοι. Η απορριπτική για τις ελληνικές θέσεις περί αποζημιώσεων για τις ναζιστικές θηριωδίες στο Δίστομο απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, και μάλιστα με ψήφους 12-3, 14-1, 14-1 και 14-1, στο μέτρο που θα αποτελέσει δεδικασμένο, δεν είναι θετικό δείγμα.

Η Ελλάδα όμως πρέπει να διεκδικήσει όσα της οφείλονται μέχρι τελευταία στιγμή και να μην υποκύψει σε κανέναν εκβιασμό από τους προκλητικούς Γερμανούς που «ότι δεν κατάφεραν να κάνουν με τα όπλα στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το επιχειρούν τώρα μέσω της οικονομίας».

Η μέχρι τώρα παθητική, δυστυχώς, στάση όλων των προηγούμενων ελληνικών κυβερνήσεων, στο μέγιστο αυτό Εθνικό θέμα, ήρθε η ώρα να γίνει ενεργητική από τη σημερινή κυβέρνηση.


*O Σταύρος Βουρβαχάκης είναι οικονομολόγος-δημοτικός σύμβουλος Ρεθύμνου