Προστάτεψε τον Προστάτη σου

17.02.2015



Απόστολος Γ. Ρεμπελάκος

Είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα και ο δεύτερος σαν αιτία θανάτου. Στις Η.Π.Α αναμένεται να διαγνωσθούν φέτος 184.500 νέες περιπτώσεις και να πεθάνουν από τη νόσο 39.200. Ευθύνεται για το 36% όλων των καρκίνων στον άνδρα και για το 13% των θανάτων από καρκίνο. Τα τελευταία χρόνια η αύξηση της νόσου είναι πολύ μεγάλη και η νόσος τείνει να λάβει τη μορφή επιδημίας.

Τα αίτια της νόσου δεν είναι γνωστά, όμως ενοχοποιούνται οι κάτωθι παράγοντες.

Ηλικία. Σε αντίθεση με άλλους καρκίνους που η συχνότητα μειώνεται μετά από κάποια ηλικία, στον καρκίνο του προστάτου αυξάνεται, όσο αυξάνεται και η ηλικία. Έτσι στην ηλικία 50-55 η επίπτωση της νόσου είναι 45 περιπτώσεις ανά 100.000, στην ηλικία 60-65 ανεβαίνει στις 337 περιπτώσεις και μετά την ηλικία των 65 φθάνει στις 1000 περιπτώσεις ανά 100.000 πληθυσμού.
Κληρονομικότης. Από επιδημιολογικές μελέτες φαίνεται πως η συχνότητα της νόσου είναι αυξημένη στους συγγενείς των ασθενών. Έτσι ενώ η πιθανότητα διάγνωσης της νόσου στο γενικό πλυθησμό είναι 8%, στα παιδιά και τα αδέλφια των ασθενών ανεβαίνει στο15%.
Φυλή. Είναι πιο συχνός στη μαύρη φυλή, ενώ είναι σπάνιος στους λαούς της Άπω Ανατολής.
Επάγγελμα. Μεγάλη έκθεση σε κάδμιο φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα της νόσου. Εργάτες, κατασκευής μπαταριών, καπνοβιομηχανίας, χρωμάτων και άλλων βιομηχανιών βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.
Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Παθήσεις όπως προστατίτις, ουρηθρίτις, και γενικώς νοσήματα σεξουαλικά δε φαίνεται να επηρεάζουν την συχνότητα της νόσου.
Δίαιτα. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η αποφυγή τροφών πλούσιων σε λίπη, και η αυξημένη βιταμίνη D μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.

Λόγω της μεγάλης συχνότητας της νόσου γίνονται διεθνώς επιδημιολογικές μελέτες για την ανεύρεση αιτιολογικών παραγόντων.

Συμπτώματα

Στα αρχικά στάδια που η νόσος θεραπεύται πλήρως είναι ασυμπτωματική. Όταν προχωρήσει εμφανίζονται συμπτώματα που είναι κυρίως διαταραχές της ούρησης (συχνουρία, δυσκολία στην ούρηση, νυκτουρία, καύσος κατά την ούρηση) που είναι αποτέλεσμα της απόφραξης της ουρήθρας από τον διογκομένο προστάτη. Μία άλλη ομάδα συμπτωμάτων είναι αυτά των μεταστάσεων και εξαρτώνται από το σημείο της μετάστασης. Πρέπει να τονίσω ότι το πιο συχνό σύμπτωμα από μετάσταση είναι τα οστικά άλγη. Σπάνια ασθενής με καρκίνο του προστάτη δεν θα εμφανίσει οστικές μεταστάσεις.

Διάγνωση

Η πιο παλιά και απλή εξέταση που μας βοηθά στη διάγνωση είναι η δακτυλική εξεταση από το ορθό. Στον καρκίνο ο προστάτης είναι σκληρός στη σύσταση σε αντίθεση με την καλοήθη υπερτροφία που έχει και τα ίδια συμπτώματα και είναι μαλακός. Έτσι έχουμε μια γρήγορη και σε μεγάλο ποσοστό αξιόπιστη πληροφορία για τη διάγνωση. Μέτρηση του PSA. (Ειδικό προστατικό αντιγόνο). Είναι αυξημένο στον καρκίνο, μπορεί όμως να αυξηθεί και στην καλοήθη υπερτροφία, αλλά και σε φλεγμονές του προστάτου. Πάντως ένας από τους λόγους που σήμερα κάνουμε έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι η χρήση του PSA. Διορθικό υπερηχογράφημα γίνεται από το ορθό και μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες για αρχόμενες αλλοιώσεις εντός του προστάτου. Βιοψία του προστάτου. Είναι η τελική εξέταση που θέτει τη διάγνωση χωρίς καμμιά αμφιβολία. Είναι απλή, δεν χρειάζεται νάρκωση και ο κίνδυνος επιπλοκών πολύ μικρός. Για τον έλεγχο των μεταστάσεων γίνεται αξονική τομογραφία, σπινθηρογράφημα οστών, και ακτινογραφία θώρακος. Ο έλεγχος του σταδίου της νόσου είναι απαραίτητος για τον καθορισμό της θεραπείας.

Η θεραπεία της νόσου εξαρτάται κυρίως από το στάδιο (έκταση της νόσου), την ηλικία του ασθενούς και τη γενική κατάσταση της υγείας του.

Γενικά τρία είδη θεραπείας εφαρμόζουμε:

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ Η επέμβαση λέγεται ριζική προστατεκτομή και αφαιρείται ο προστάτης με την κάψα μαζί με τις σπερματοδόχους κύστεις και επανασυνδέεται η ουρήθρα με την ουροδόχο κύστη. Παλαιότερα συνοδευόταν από υψηλά ποσοστά ακράτειας και ανικανότητας, σήμερα όμως τα ποσοστά αυτά είναι μικρά.
ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. Μπορεί να γίνει ως εξωτερική ή ως εσωτερική με εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων στον προστάτη
ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. Σκοπός της θεραπείας είναι να στερήσουμε τον προστάτη από τις ανδρικές ορμόνες που είναι και απαραίτητες για την ανάπτυξη της νόσου. Αυτό επιτυγχάνεται είτε χειρουργικά με την αφαίρεση των όρχεων, είτε φαρμακευτικά με τη χορήγηση διάφορων ορμονικών ουσιών (οιστρογόνα, αντιανδρογόνα LH-RH ανάλογα).

Η χειρουργική θεραπεία εφ’ όσον γίνει στα αρχικά στάδια της νόσου προσφέρει πλήρη ίαση, ενώ ικανοποιητικά είναι και τα αποτελέσματα της ακτινοθεραπείας. Η ορμονοθεραπεία δίνει παράταση και ποιότητα στη ζωή του ασθενούς.

Έγκαιρη διάγνωση - πρόληψη

Ο καρκίνος του προστάτου στα αρχικά στάδια που θεραπεύεται είναι συνήθως ασυμπτωματικός. Σκοπός της ιατρικής είναι να γίνει η διάγνωση στο αρχικό στάδιο και σήμερα έχουμε τα μέσα να το κάνουμε, ώστε να θεραπευθεί από τη νόσο. Εδώ θα πρέπει να τονίσω και πάλι ότι ο καρκίνος του προστάτου, εάν διαγνωσθεί έγκαιρα και θεραπευθεί, οδηγεί στην πλήρη ίαση, δηλαδή ο ασθενής θα πεθάνει από άλλη αιτία και όχι από τον καρκίνο του προστάτου. Επειδή όπως αναφέρθηκε είναι ασυμπτωματικός στο στάδιο αυτό, θα πρέπει κάθε άνδρας μετά την ηλικία των 50 να υποβάλλεται κάθε χρόνο σε έλεγχο για καρκίνο του προστάτου. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υποβάλλεται κάθε χρόνο σε δακτυλική εξέταση και σε μέτρηση του PSA. Είναι δύο εξετάσεις απλές και ανώδυνες που όμως έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Ενώ, δηλαδή, πριν μερικά χρόνια η διάγνωση γίνονταν στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών σε προχωρημένο στάδιο, σήμερα κυρίως με τη μέτρηση του PSA το ποσοστό των ασθενών με προχωρημένο καρκίνο έχει μειωθεί και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να θεραπεύεται μεγαλύτερος αριθμός ασθενών. Εκτός των περιπτώσεων που δεν έχουν συμπτώματα υπάρχουν και περιπτώσεις που υπάρχουν κάποια ενοχλήματα τα οποία όμως δεν αξιολογούνται. Έτσι κάθε άνδρας που εμφανίζει ένα η περισσότερα από τα πιο κάτω συμπτώματα:

Δυσκολία στην ούρηση,
Συχνουρία ιδιαίτερα το βράδυ με μικρή ποσότητα ούρων,
Έντονη επιθυμία για ούρηση ενώ μετά την ούρηση αισθάνεται ότι η κύστις δεν αδειάζει καλά,
Όταν βλέπει αίμα στα ούρα,
Όταν έχει επίμονο και μακροχρόνιο πόνο στα οστά ιδιαίτερα χαμηλά στη μέση, θα πρέπει το ταχύτερο να ελέγχεται για τον προστάτη χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι έχει και καρκίνο.

Όσον αφορά την πρόληψη της νόσου ειδικά στην Ελλάδα έχουμε δύο παράγοντες που δρουν προστατευτικά. Πρόκειται δηλαδή για τα άφθονα φρούτα και λαχανικά που έχουμε και που πρέπει να καταναλώνουμε και δεύτερον λόγω της ηλιοφάνειας, έχουμε αυξημένη βιταμίνη D. Σαν συμπέρασμα μπορούμε να πούμε, ότι ο καρκίνος του προστάτου σήμερα θεραπεύεται στα αρχικά στάδια και είναι πλέον στα χέρια του κάθε άνδρα να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου.

Απόστολος Γ. Ρεμπελάκος

Ο Απόστολος Ρεμπελάκος είναι Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ουρολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας»

http://www.cancer-society.gr